از لحاظ نجومی : شب یلدا یا شب چله ، شب اول زمستان و درازترین شب سال است و فردای آن با دمیدن خورشید روزها بزرگ‌تر شده و تابش نور ایزدی افزونی می‌یابد . این بود كه ایرانیان باستان شب آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا می‌كردند . ریشه این باور و اعتقاد برمی‌گردد به گاه‌شماری و اندیشه‌هایی كه ایرانیان مهری دین از آن داشتند . پیشینیان كه پایه زندگی‌شان بر كشاورزی و چوپانی قرار داشت و در طول سال ، با سپری شدن فصول و تضاد‌های طبیعی خوی داشتند ، بر اثر تجربه و گذشت زمان با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و كوتاهی روز و شب و جهت و حركت و قرار گرفتن ستارگان آشنایی پیدا كرده و كارها و فعالیت‌هایشان را بر اثر آن تنظیم می‌كردند . مثلا از منابع رومی می‌دانیم كه پیروان و پاكان به تپه‌ای رفته ، با لباس نو و در مراسمی از آسمان می‌خواستند كه آن « رهبر بزرگ » را برای رستگاری آدمیان گسیل دارد و باور داشتند كه نشانه زایش آن ناجی ، ستاره‌ایست كه بالای كوهی بنام كوه فیروزی كه دارای درخت بسیار زیبایی بوده است ، پدیدار خواهد شد و موبد بزرگ برای این موضوع دعایی می‌خوانده كه قسمتی از آن هنوز در كتاب "بهمن‌یشت" بر جای مانده است :
آن شب كه سرورم زاید
نشانه‌ای از ملك آید
ستاره از آسمان ببارد
هم‌آنگونه كه رهبرم در آید
ستاره‌اش نشان نماید
ظاهرا پیش از مسیحی شدن رومیان ، یعنی 300 سال پس از زایش عیسی مسیح ، كلیسا جشن تولد مهر را به عنوان زادروز عیسی پذیرفت ، زیرا زمان تولد او دقیقا معلوم نبود . از این روست كه تا امروز بابانوئل با لباس و كلاه موبدان ظاهر می‌شود و درخت سرو و ستاره‌ای در بالای آن‌هم یادگار مهری‌هاست . جالب این‌جا است كه یلدا كلمه‌ای است سریانی به‌معنای تولد و به گفته ابوریحان بیرونی آن‌را " شب‌زادان " ترجمه كرده‌اند .
آیین شب یلدا یا شب چله ، خوردن آجیل مخصوص ، هندوانه ، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است كه همه جنبه‌های نمادی دارند و نشانه بركت ، تندرستی ، فراوانی و شادكامی هستند . در این شب هم مثل جشن تیرگان فال گرفتن كتاب حافظ مرسوم است . و حاضرین با انتخاب و شكستن گردو از روی پوكی و یا پری آن ، آینده گویی می‌كنند .
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen