قناری ها

قناری نیز مثل سایر حیوانات خانگی از نوع و رگه ای منشعب میگردد که در طبیعت به طور وحشی زندگی می نماید . قناری وحشی ، فینچ سبز رنگ کوچکی است که ساکن جزایر قناری می باشد . این جزایر که در اقیانوس اطلس واقعند به خاطر زیبایی خاص و وضع آب وهوایی مناسب امروزه مورد استقبال توریستها قرار گرفته اند . قناری ساکن مناطق آسورن و مادیرا نیز میباشد . این مناطق همواره هوایی بهاره دارند . اولین بار شخصی بنام ک . بوله پس از سفرش به سال 1858 مشخصات جامعی از قناری ارایه نمود . قناری وحشی جزایر قناری که اصل ونسب قناریهای اهلی بدان برمی گردد از اغلب قناریهای پرورشی کوچک تر بوده و طولش از منقار تا انتهای دم حدود 13 سانتیمتر است . پرهای زرد خاص انواع اهلی در این نوع وحشی نیز یافت شده ولی شدیدا با رنگ های سبز زرد ، سبز وسیاه مخلوط میباشند . ماده ها رنگ مات تری نسبت به نرها دارند و خاکستری قهوه ای میباشند . درمورد آواز قناری وحشی و مقایسه آن با آواز نوع اهلی اختلاف عقیده وجود دارد برخی اعتقاد دارند که اهلی ها خوش آوازترند .و برخی نیز آواز قناری وحشی را بهتر میدانند .
اصولا تمامی نت های آواز قناری رولر هارتس به طور کامل در قناری وحشی وجود داشته و شنیده میشود . در آواز قناری وحشی برخی تن های نامطلوب مشاهده میشود البته از لحاظ گوش انسان چون مطلوب و نامطلوب بودن صدا برای پرنده مفهوم ندارد و اصولا این آواز برای انسان نبوده و گفتگویی با همنوعان است . هر پرنده دارای شدت صوت و نوع صدایی خاص گروه خویش است . هدفش از آواز راندن دشمنان و رقبا و جلب توجه نوع ماده میباشد .
قناری وحشی خصوصیاتی شبیه نوع فینچ وحشی اروپایی serinus serinus داشته که هلندیها آنرا قناری اروپایی نیز می نامند . مدتی هردو پرنده را یکسان و از یک گروه تلقی می کردند . اما پس از بررسی های دقیق تر اصل و نسب و ریشه آنها مشخص شد که این دو نوع پرنده یکسان نبوده بلکه دو نوع مجزای serinus میباشند . قناری سبز وحشی تا زمانیکه روی درختان جزایر قناری زندگی میکرد موجود خاصی به نظر نمی آمد تنها زمانی که توسط انسان و با جداسازی های حساب شده انواع زرد ، قرمز پرتقالی و قرمز مسی آن تکثیر و پرورش یافته . به صورت یک جانئر خانگی درآمد مورد توجه قرار گرفت .
زمان جفتگیری قناری وحشی در وطنشان در محدوده اواسط بهمن تا اواسط فروردین ماه آغاز میگردد ، در این ماهها اواز نوع نر شدت یافته و این زمان پرواز و جهش های مخصوص جفت گیری همانگونه که در قناری اهلی مشاهده میشود به چشم میخورد ( آواز لاینقطع و پرواز در بین شاخه درختان ) به محض یافتن یک ماده آماده و جفت شدن ، قناری ماده شروع به لانه سازی مینماید . برای این منظور دو شاخه ای را نزدیک بدنه درختی در ارتفاع دو تا سه متری مورد استفاده قرار میدهد . لانه از اجزا گیاهان ، علوفه ، موادنرم دیگر ساخته میشود و داخل این محیط نرم سه تا پنج تخم گذاشته خواهد شد . قناری ماده به تنهایی سیزده روز تمام روی تخم ها خواهند خوابید . نوع نر دراین موقع تغذه ماده را به عهده میگیرد . والدین هردو در پرورش جوجه ها نقشی را بهعهده میگیرند . معمولا در یکسال دو و حتی سه بار تخم گذاری و جوجه کشی خواهند داشت . با مستقل شدن جوجه های نوبت آخر قناریهای وحشی تشکیل گروههای بزرگتری را میدهند و برای پیدا کردن غذا در طول زمستان ، اطراف جزایر قناری را جستجو میکنند خوراک قناریهای وحشی انواع دانه های آردی و روغنی نظیر ارزن و تخم کتان و شاهدانه و تخم کلم و کاهو ، سیاهدانه و تخم خشخاش است علاوه برآن به دانه نیشکر علاقه فراروانی داردو لذا در گذشته آنها را پرنده نیشکری نیز می خواندند .نگهداری و تکثیر قناری وحشی را تنها به افراد با تجربه توصیه میکنند . تکثیر ونگهداری انها به سادگی قناری خانگی نیست . پرورش قناری اصیل وحشی نیز از سال 1980 امر رایجی شده و در اروپا بدان توجه خاص مبذول میشود .

قناری اروپایی ( از انواع قناری وحشی ) :

بلبل یا قناری اروپایی ( serinus serinus ) یا گیرلیتس پرنده ای است که خویشاوندی نزدیکی با قناری دارد و طول آن به یازده تا دوازده سانتی متر میرسد . موطنش کشورهای شمال آفریقا بود اما در قرن نوزدهم به سمت شمال توسعه یافت . صدایش به گونه گیرلیت به گوش میرسد که اسم آلمانی آن نیز از اینجا نشات میگیرد . امروزه این پرنده در مناطق کم درخت و کنار جنگل و پارک ها نیز اقامت میکند و نیز جنس نر آن را می توان با زردی روی سینه به خوبی تمیز داد . جنس ماده دارای رنگ ساده خاکستری سبز است . این پرنده که هلندیها آنرا قناری اروپایی می نامند را مدتی با قناری وحشی ساکن جزایر قناری ( serinus canaria ) یکسان و از یک گروه تلقی مینمودند . اما پس از بررسی های دقیق تر روی اصل و نسب و ریشه آنها مشخص شد که این دو نوع پرنده یکسان نبوده ، بلکه دو نوع مجزای serinus میباشند .


قناري آواز خوان(موقوم):

آواز خواندن قناري نر امري طبيعي است كه بوسيله آن با افراد اجتماع خود ارتباط برقرار مي كند و اين شايعه كه آواز خواندن قناري در هنگام ناراحتي و افسرد گي پرنده با آواز خواندن در زمانهاي ديگر متفاوت است نادرست ميباشد زيرا پرنده افسرده آواز نمي خواند و هيچگاه آواز غمگين و حزن آلود سر نميدهد ولي نوع آواز خواندن پرنده تحت تاثير صداي محيط اطراف و همچنين آموزش مي تواند تغيير يابد ,يعني صداهاي مختلف محيط در فراگيري و تند خواني و كند خواني و يا زير خواندن و يا بم خواندن وحتي كشش صداها موثر است حتي مي تواند لحن خواندن ( طنين يا آكوستيك ) را تغيير دهد .بيشتر اين تغييرات اكتسابي هستند . يكي از معروفترين نژادها يي كه جهت خواندن نگهداري و تربيت مي شوند ,نژاد رولر آلمان است كه تنها آواز خاصي را آموزش مي بيند .نژادهاي ديگري نيز وجود دارند كه براي اين كار آموزش مي بينند وهر يك علاقمندان خاص خود را دارند ولي در ايران هيچ يك از اين نژادها مورد پسند قرار نگرفته است .اساتيد محترم به آواز خواني گله اي و معمولي و بدون اصول (دهن رسمي )مي گويند. اين اساتيد به پرورش و آموزش نوعي آواز بنام مو قوم مشغولند و زحمت بسياري را براي تربيت يك قناري در طول يك سال متحمل مي شوند ولي پرنده هايي را كه جهت آموزش انتخاب مي كنند داراي نژاد خاصي نيستند اما ترجيح مي دهند قناري انتخاب شده داراي خصوصيات زير باشد .
۱-جثه قناري ميانه باشد نه خيلي درشت و نه خيلي ريز.
۲-داشتن مقداري فر(رگ) د ر تنه پرنده بسيار خوب است.
۳- سري گرد و بزرگ وچشماني درشت داشته باشد .
۴-بسياربهتر خواهد بود كه سابقه و استعداد يادگيري در نسل هاي گذشته را داشته باشد .
۵-رنگ پرنده تاحد امكان روشن باشد.نظير سفيد, ليمويي, پرتقالي كمرنگ, ماستي (تاكيد بر روي رنگهاي سفيد و ماستي بيشتر است ) احتمالا نام موقوم برگرفته شده از مقام يا مقام دار مي باشد كه بمرور زمان در زبان محاوره به موقوم تغيير پيدا كرده است.آواز خواندن دراين سبك داراي رديف مخصوص به خود مي باشد اگر قناري موقوم بخشهاي آواز را رديف بخواند موقوم است واگر رديف نخواند باز هم موقوم مي باشد اما از رديف خارج خوانده است ولي اگر تكه اي از آواز قناري هاي رسمي را بجاي يكي از بخشها ي رديف اضافه كند ديگرموقوم نيست و به آن دهن دار مي گويند. يك قناري موقوم ممكن است بخشي از آوازش را بر حسب طنين و بمي و لطافت صدايش بسيار زيبا تر از بخشهاي ديگر بخواند .يكي سر دهن را يكي وسط دهن را و ديگري پس دهن .اما بخش اصلي و اساسي در موقوم و رابط اتصال بخشهاي مختلف آواز در موقوم خواني وجود قسمت زنگي آن است يعني اگر درآواز قناري زنگي نباشد ديگر موقوم نيست بخش آواززنگي به سه دسته تقسيم مي شود زنگي لوله اي- زنگي نعلبكي - زنگي گيلاسي) واگر درهنگام خواندن - قناري موقوم دو زنگي مختلف را پشت سر هم بخواند به آن برگردان مي گويند .بطور كلي رديف آواز موقوم به چهار بخش تقسيم مي شود .اسامي هر يك از اين بخشها برمبناي ظرافت وبمي صدا وكشش صداي پرنده تغيير مي يابد ولي رديف اصلي يكي مي باشد دراين رديف زماني كه پرنده مشغول به خواندن بخش جام جام است اين عمل۵ باریا ۵ واحد زماني تكرار مي گردد.پرنده هايي كه جام جام را تند تر مي خوانند براي رعايت فاصله زماني صداي زيري را به انتهاي بخش اضافه مينمايند. بدين وسيله هم فاصله زماني رعايت ميشود و هم بخش جام جام به بخش لي لي لي لي بهتر و دلنشين تر اتصال مي يابد.ميتوان گفت كه هم شمارش مي دانند و هم زمان را مي شناسند .بخش لي لي لي لي نیز بهتر تيب قبل اجرا مي گردد و بعد از آن جام جام سنگين تراز نوبت اول تكرار شده و در انتها با صداي زير به زنگي تبديل مي شود به اين ترتيب يك زنگي اجرا شده است و اگر لي لي لي و جام جام و زنگي دوباره تكرار گردد دو زنگي بحساب مي آيد . اگر اين رديف را رعايت نكنداصطلاح از وسط دهان خوانده است را به كار مي برند.اسامي هر چهار بخش آوازي با تغيير لهجه و طنين و كلفتي و نازكي صدا تغيير مي يابد .سر دهن معمولا بصورت لي لام هور و بعد ازآن پيس قور و يا بدون لي لام هور و تنها با پيس قور و يا تنها با صداي بلبل آغاز مي گردد .پرنده اي كه سردهن را بم ميخواند اگر بلافاصله سردهن را تكراركند به قسمت دوم آن زير مي گويند ممكن است قناري سردهن را با زنگي اغاز كند كه آوازش را برحسب نوع زنگ نامگذاري مي كنند. جام جام را بر حسب كلفتي و نازكي صداومحل خواندن آن در طول رديف چاپ چاپ, چيا چيا نيز مي گويند. لي لي لي لي نيز به همين گونه نام گذاري مي شود و آن را لولولولو و يا ليوليو نيز مي نامند. در موقوم بازي دو اصل اساسي :آواز شناسي و آموزش آواز وجود دارد كه هر فرد با علاقه اي مي بايست با آن اشنا باشد .آواز شناسي تنها با تهيه پرنده آواز خوان و گوش دادن به صداي پرنده و يا با تهيه نوارهايي كه مخصوص اين كار وجود دارد امكان پذير است و نمي توان در چند جمله و يا با چند توصيه كوتاه آن را آموخت ,اما براي آموزش آواز موقوم به قناري مي توان از جزوه ها و توصيه هاي اساتيد اهل فن استفاده نمود و از آن سود جست .بخشي از نكات مورد توجه اساتيد به شرح زير مي باشد . براي آغاز كار ابتدا بايد يك تا دو جوجه كه تازه شروع به خوردن تخم مرغ كرده اند تهيه نمود.سن جوجه ها در اين زمان بين۲۲ تا۲۵ روز ميباشدانها را به محيطي كوچك و خلوت و بدون سروصدا كه صداي هيچ پرنده ديگري شنيده نشود برده و توسط نوار كاست آموزش را آغاز كرده و يا اينكه آنها به يك قناري موقوم ديگركه به استاد معروف است سپرده شوند و سراسر سال را توسط استاد آموزش ببينند,اگراز نوار كاست استفاده ميشود بايد صداي پخش صوت بسيار كم باشد معمولا از پخش صوت هاي دولبه براي اين كار استفاده مي شود . روزانه بين ۲ الي ۳ ساعت آموزش كافي است اما قبلا لازم است كه دور موتور پخش صوت را كمي پايين آورده تا سرعت خواندن مقداري كند تر از حالت معمولي شده باشد .اگر قناري موقوم در اختيار نداريد و قصد استفاده از پخش صوت را داريد حداقل به دو عدد نوار كاست نياز خواهيد داشت كه يكي بصورت ريزه خواني و بزوار كپي شده باشد و نوار ديگر آواز اصلي پرنده را در خود جاي داده باشد .جوجه ها را ميبايست حدودا تا ۴ ماهگي با نوار ريزه خواني و از ۴ماهگي به بعد با نوار اصلي آموزش داد . اساتيد فن در همان ۳يا۴ ماه اول از روي ريزه خواني جوجه ها پي ميبرند كه آنها آواز موقوم را فرا ميگيرند و يا براي اين كار مناسب نيستند.همين نكته تفاوت بين حرفه اي ها و افراد آماتور را مشخص مي كند بنا براين سعي كنيد با مراجعه به اين اساتيد و استفاده از تجربيات آنها نسبت به پرورش موقوم اقدام نماييد تا نتيجه كاري را كه يكسال تمام وقت شما را خواهد گرفت به درستي ببينيد .بخاطر داشته باشيد كه جوجه هاي شما ممكن است موقوم را بخوانند اما بدليل زير بودن صدايشان مورد پسند واقع نگردند پس سعي كنيد جوجه هاي انتخاب شده با مشخصاتي كه مورد نظر موقوم بازان است تطبيق داشته باشند, به اين روش آموزش روش چسبنده مي گويند .روش آموزش ديگري نيز وجود دارد كه به روش چكيده معروف است .منظوراز چكيده اين است كه جوجه ها متعلق به پدري باشند كه موقوم مي خواند وهمان پرنده خودعهده دار بزرگ كردن جوجه ها شده باشد و هنگاميكه جوجه ها تخم مرغ خور شد ند با پرنده نر به مكاني ديگر منتقل شوند و يا ماده را ازآن محل دور كرده باشند تا جوجه ها صداي جيك مادر را نشنوند .معمولا براي اين كار از ماده هايي استفاده مي كنند كه سروصداي زيادي ندارند اساتيد اعتقاد دارند كه در روش چسبنده جوجه ها قبل از تولد يعني حتي درون تخم هم نبايد صداي قناری بيگانه اي راغيراز قناري موقوم بشنوند تا آواز دلنشين و مسحور كننده موقوم بوجود آيد .